مصاحبه با استاد دربارۀ زندگی ایشان و تاریخچۀ تأسیس مدرسۀ علوی - قسمت دوم

استاد از زبان استاد - قسمت دوم

مصاحبه با استاد دربارۀ زندگی ایشان و تاریخچۀ تأسیس مدرسۀ علوی - قسمت اول

استاد از زبان استاد - قسمت اول

سخنرانی برای جمعی از دانش‌آموزان (جنبش شرک 3)

سخنرانی برای جمعی از دانش‌آموزان (جنبش شرک 2)

سخنرانی برای جمعی از دانش‌آموزان (جنبش شرک 1)

روایتی کوتاه از زندگی علامه کرباسچیان

مستند مربی مصلح

روایتی از محمدتقی اختیاری درباره علامه کرباسچیان

مرهم

روایتی از مرحوم آیت الله مهدوی کنی درباره استاد رضا روزبه

جمع حوزه و دانشگاه

<p><span style="font-size: 14pt;"><strong>بعضى پدرومادرها با بچه&zwnj;ها از راه محبت وارد شده&zwnj;اند. بچه&zwnj;ها هم به&zwnj;قدرى آنان را دوست دارند که مثلاً موقع استراحتِ پدر، طوری رفتار می&zwnj;کنند که ایشان به&zwnj;هیچ&zwnj;وجه بیدار نشود؛ برعکس، پدرانى که این تدبیر را به کار نبرده&zwnj;اند، با سروصدا و جاروجنجالِ بچه&zwnj;ها مواجه می&zwnj;شوند. گاهى هم چوب برمى&zwnj;دارند و دنبال بچه&zwnj;ها مى&zwnj;دوند و نعره مى&zwnj;زنند، و البته کمترین نتیجه&zwnj;اى هم نمى&zwnj;گیرند.</strong></span></p>
<p>&nbsp;</p>
<p><span style="font-size: 14pt;"><strong>باید از حالا با بچه&zwnj;ها دوست و رفیق شوید و مَحرم اسرارشان باشید و به درد آنان برسید. وضعیت امروز غیر از روزگارى است که شما در سن آنان بودید. اگر به&zwnj;نحو صحیح ارشادشان نکنید، محیط به&zwnj;نحو غلط بر آن&zwnj;ها اثر خواهد گذاشت. هنوز مردم خیال مى&zwnj;کنند نصیحت در جوان&zwnj;هایشان اثر دارد. نفهمیده&zwnj;اند که راه نجاتشان رفاقت است، نه نصیحت.</strong></span></p>
<p>&nbsp;</p>
<p><span style="font-size: 14pt;"><strong>شما مى&zwnj;گویید: &laquo;من که خیر او را مى&zwnj;خواهم؛ پس چرا نمى&zwnj;فهمد؟!&raquo; جوابش همین است که &laquo;نمى&zwnj;فهمد&raquo;. مطلب شما &laquo;عقلى&raquo; است، اما او یکپارچه &laquo;احساس&raquo; است&nbsp;</strong></span></p>
<p>&nbsp;</p>

هنوز مردم خیال مى‌کنند نصیحت در جوان‌هایشان اثر دارد. نفهمیده‌اند که راه نجاتشان رفاقت است، نه نصیحت

رفاقت به جای نصیحت

روایتی از مرحوم حجت‌الاسلام موسوی نسب و روضه‌های هفتگی در خانه علامه

سر بر آستان | روضه‌ خانگی مرحوم علامه کرباسچیان

<div dir="auto" style="text-align: justify;">در سال ۱۴۰۰، حجةالاسلام محمدحسین فروغی موسس دفتر تاریخ شفاهی حوزه علمیه قم، در جریان پژوهش&zwnj;هایش درباره مجلهٔ &laquo;مکتب اسلام&raquo;، به نام جدیدی برخورد کرد: علی&zwnj;اصغر کرباسچیان. پیشینهٔ این فعال مذهبی و فرهنگی دههٔ ۱۳۳۰، که بعدا با نام &laquo;آقای علامه&raquo; مشهور شد و او را به اسم مدرسه&zwnj;ای که در تهران تاسیس کرد یعنی &laquo;علوی&raquo; شناختند، نشان می&zwnj;دهد که این شاگرد اهل تهرانِ آیت&zwnj;الله بروجردی و علامه طباطبائی، نقشی در حمایت از مجلهٔ &laquo;مکتب اسلام&raquo; هم داشته است.</div>
<div dir="auto" style="text-align: justify;">حجةالاسلام فروغی پس از بررسی ابعاد زندگی و کنشگری&zwnj;های این روحانی مربی، به صفحه&zwnj;ای از کتاب فعالیت&zwnj;های او علاقه&zwnj;مند شد: تالیف توضیح&zwnj;المسائل آیت&zwnj;الله بروجردی.</div>
<div dir="auto" style="text-align: justify;">این پژوهشگر محترم که از سال ۱۴۰۱ مدیریت مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم را نیز بر عهده گرفته، در نوشتار حاضر، دریافت خود را از سیر تدوین توضیح المسائل آیت&zwnj;الله بروجردی (ره) توسط گروهی از طلاب به رهبری علامه علی&zwnj;اصغر کرباسچیان روایت کرده است.</div>
<div dir="auto" style="text-align: justify;">این مقاله در جلد سوم صد سالگی حوزه علمیه قم منتشر شده و با اجازهٔ محقق محترم ددر اختیار مخاطبان موسسه فرهنگی علامه کرباسچیان قرار می&zwnj;گیرد.</div>
<div dir="auto" style="text-align: justify;">&nbsp;</div>
<div dir="auto" style="text-align: justify;"><strong><a title="از لسان قم تا لسان قم" href="https://files.allamehkarbaschian.ir/uploads/api/public/dl/nVpp6F7c/Text%20Allameh/%D8%AA%D9%88%D8%B6%DB%8C%D8%AD_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D8%A2%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%87%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C.pdf" target="_blank" rel="noopener">لینک دانلود مقاله "از لسان قم تا لسان قم"</a></strong></div>

مقاله‌ای در تشریح فرآیند تدوین توضیح‌المسائل آیت‌الله بروجردی توسط علامه کرباسچیان

مقالۀ "از لسان قم تا لسان قوم - توضیح‌المسائل آیت‌الله بروجردی در آینه روایت‌ها"

<p style="text-align: center;">بسم الله الرحمن الرحیم&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">&nbsp;&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: انی بعثت لاتمم مكارم الاخلاق. این فرمایشی است كه بارها و بارها از زبان جناب آقای علامه شنیده بودیم. وقتی هدف بعثت وجود مقدس پیغمبر اكرم مكارم اخلاق است، جا دارد از خودمان سؤال كنیم كه ما برای این هدف مهم چه كرده ایم؟ ما كه معتقدیم وجود مقدس پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم الگوی ماست، آیا در این راستا وظیفه ای داریم یا نداریم؟ در این باب تلاشی نیاز هست یا نه؟&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">نكته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای را آقای علامه روی آن حساس بودند و آن این بود كه كسی كه بخواهد درباره&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ی اخلاق صحبتی بكند و تأثیری بگذارد، اولین قدمش این است كه روی خودش كار كند. این روایت را زیاد می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواندند كه من نصب نفسه للناس اماما فلیبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره هر كس خود را پیشوای دیگران قرار دهد، باید اول از خودش شروع كند. می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواهد به دیگران یاد بدهد اول از خودش شروع كند. بنده به عنوان یك پدر یا به عنوان یك معلم، وقتی بخواهم تأثیری روی دیگران بگذارم، اول باید روی خودم تأثیر بگذارم. بعد حضرت&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;فرمایند: و معلم نفسه و مؤدبها أحق بالاجلال من معلم الناس و مؤدبهم كسی كه به خود چیز یاد می-دهد و خود را تربیت می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كند، بیشتر سزاوار است كه به او دست مریزاد بگویند تا كسی كه فقط به دیگران چیز&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;آموزد و آن&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها را تربیت می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كند!&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">پس مهم&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ترین وظیفه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj; نسبت به خودمان و نسبت به دیگران این است كه خودمان را باید عوض كنیم. ایشان بارها این آیه را سر كلاس برای ما می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواندند وأتوا البیوت من ابوابها هر كاری را از راهش وارد شوید. راه تأثیرگذاری این است كه اول خودت را عوض بكنی. ما در راستای این هدف بلند چقدر برنامه ریزی&nbsp; داشته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ایم؟ و در راه اعتلای اخلاق چه قدر برنامه ریزی كرده&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ایم؟ هر كس به فراخور وظیفه و امكانات خودش. ایشان می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;فرمودند: از بنده می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواستند بیایید فلان جا سخنرانی كنید؛ به ایشان می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفتم من شب باید بنشینم در خانه و برای فردا فكر كنم، که سر كلاس چه بگویم كه بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها بخندند و حرفم اثر بكند؟ چه جوری بگویم؟ با چه مثالی بگویم؟ یعنی تدریس اخلاق برنامه ریزی لازم دارد و طرح درس می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواهد. ما برای اهدافمان هر چه مهم&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تر باشند، خیز بیشتری باید برداریم و برنامه ریزی قوی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تر و محكم&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تری داشته باشیم. آیا ما برای آموزش مطالب دینی و اخلاقی این كار را می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كنیم؟ برای این كار چه قدر سرمایه گزاری كرده&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ایم؟&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم وقتی می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواستند دین اسلام را تبلیغ كنند، در همان گام اول مردم را با یك سؤال مواجه كردند كه ای مردم! اگر من به شما بگویم پشت این كوه دشمنی به سوی شما می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;آید، باور می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كنید یا نه؟ همه گفتند: بله. هر چند در مواقعی حضرت بالای منبر برای مردم صحبت می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند، ولی در مواقعی هم اذهان مخاطبین را درگیر مطلب می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند و به تعبیر امروزی از روش فعال&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj; استفاده می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. مثلا از اصحابشان سؤال می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند شجاع&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ترین مردم كیست؟ یا بهترین چیز برای یك زن مسلمان چیست؟ یا گاهی فعالیتی را تدارك می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دیدند مثلاَ یك بار در صحرا دستور دادند هیزم جمع كنید. اصحاب &zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفتند: این جا هیزمی نیست! حضرت فرمودند: حالا بگردید. اصحاب هر یك از طرفی رفتند و هیزم&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;هایی آوردند. مقدار زیادی جمع شد. حضرت نكته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ی اخلاقی را كه می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;خواستند بگویند، فرمودند: گناهان كوچك ابتدا به چشم نمی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;آیند ولی وقتی جمع شوند، زیاد می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شود. خلاصه ایشان در آموزش دین طرح و برنامه داشتند.&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">مرحوم آقای علامه هم از این روش&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها استفاده می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. اگر اشکالی را در كسی می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دیدند، با یك طرح مخصوص، چند ماه بعد به او منتقل می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. یا فکر می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;کردند اگر فلانی این اشتباه را كرده، چه طور&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شود به او گفت كه بهتر بفهمد. در كلاس&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;های اخلاق اذهان بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها را در گیر می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. مثلا گاهی یك سؤال&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند برای این كه ذهن&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها فعال شود. ما عموما از راه سخنرانی یا خطابه مطالب را به بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها منتقل&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كنیم. ما می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گوییم، شاگردانمان می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شنوند. من می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گویم، پسرم می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شنود. ذهن مخاطبین ما كی باید فعال بشود؟ كی باید پردازش بكند؟ هرچند خطابه در جای خودش بی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تأثیر نیست اما در جاهایی كه می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شود ذهن مخاطب را درگیر و فعال كرد، اگر نكنیم، ذهن او انفعالی بار می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;آید. و این روش یك پیام نهفته دارد و آن این كه تو هیچ وقت فكر نكن، من برای تو فكر می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كنم، تو بپذیر. چنین مخاطبی در مقابل تهاجم فرهنگی پذیراتر است و برای این كه هر كسی هر چیزی بخواهد به او منتقل بكند آماده&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تر است. در حالی كه روش فعال برای مخاطبین بسیار مؤثرتر و جذاب&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تر است. اگر مخاطبین خودشان مسائل را تجزیه و تحلیل بكنند، خیلی عمیق&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;تر می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;فهمند.&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">جناب آقای عدالتی در سال 1351 همت كردند درس&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;های اخلاق آقای علامه را در شش پایه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ی دبیرستان در طول سال ضبط كردند. بعد این&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها پیاده شد. مطالعه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ی این درس&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها نشان می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دهد كه ایشان از قبل برنامه را چیده بودند كه در كلاس اول چه بگویند، كلاس دوم چه بگویند و... یعنی قبلا در موردش فكر كرده بودند. شروع كلاس&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;های ایشان معمولا با شادابی خاصی بود. یك نكته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ی خنده داری كه بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها بخندند می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفتند و از همان دقایق اول بحث را شروع می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. در جلساتی هم كه دوستان خدمت ایشان می رسیدند، ایشان دقیقه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای را از دست نمی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دادند و به محض این&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كه افراد می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;نشستند، ایشان نوشته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای را می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دادند كسی بخواند، نكته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای یا روایتی می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفتند و سؤالی مطرح می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. خلاصه ایشان در شکار لحظه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها استاد بودند.&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">ایشان در طول كلاس نظرات بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها را می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;شنیدند ولی ارزش گذاری نمی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند. وقتی بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها سكوت&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند، ایشان خلاصه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای از آن چه گفته شده بود می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفتند و دوباره مطلب را به بحث می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گذاشتند، برای این كه ذهن بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها را كاملا درگیر بكنند.&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">علی رغم این كه كلاس ایشان واقعا فعال بود و بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها نظر می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;دادند و صحبت می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;كردند، بنده یاد ندارم در شش سالی كه با ایشان كلاس داشتیم، حتی یك بار روند بحث از دست ایشان در رفته باشد یا كلاس شلوغ شده باشد. آقای علامه در خارج از كلاس هیبت خاصی داشتند ولی در كلاس چیز دیگری بودند. روی مباحث كاملا مسلط بودند كه از كجا می خواهیم شروع كنیم و به كجا می خواهیم برسیم؟ در چه قسمت&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;هایی بچه&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ها می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;توانند فعال باشند؟ داشتن این طرح كامل که از قبل چیده بودند، مهم&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ترین عاملی بود كه كلاس از دست ایشان در نمی&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;رفت و اگر كسی نكته&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;ای می&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;گفت كه به بحث مربوط نبود، ایشان به سرعت مطلب را بر&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;">می گرداند سر جایی كه باید بحث ادامه پیدا بكند.</p>

سخنرانی حجة الاسلام محسن علی اكبریان درباره‌‌‌‌ی روش فعال درس اخلاق استاد علامه در همایش بازشناسی درس اخلاق استاد

<p style="text-align:center;">بسم الله الرحمن الرحیم&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">&nbsp;&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">از تشریف فرمایی همه‌‌‌ی سروران گرامی كه لطف فرمودند و این دعوت را پذیرفتند تشكر می‌‌‌كنم. این مدرسه  به لطف خداوند از برکت اساتیدی مثل جناب آقای روزبه و جناب آقای علامه ایجاد شده است چون ما در دوران نوجوانی از بركت وجود آن‌‌‌ها استفاده كردیم و آن‌‌‌ها همیشه در زندگی ما حاضرند و ما زنده بودن آن‌‌‌ها را لمس می‌‌‌كنیم. با برپا بودن این مدارس و مجالس یاد این اساتید  برای كسانی كه از بركت وجود آن‌‌‌ها مستقیما استفاده نكردند، زنده می‌‌‌شود من در این‌‌‌جا خواستم نكته‌‌‌ای از جناب آقای علامه كه همیشه در ذهنم مانده خدمتتان عرض می‌‌‌كنم.&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">آقای علامه از جهت وقت شناسی ویژگی جدی داشتند. ما هر وقت در طول شش سال دبیرستان صبح‌‌‌ها مدرسه می‌‌‌آمدیم، می‌‌‌دیدیم ایشان قبل از همه‌‌‌ی دانش آموزها حضور داشتند یا وقتی به منزل ایشان می‌‌‌رفتیم، یادمان نمی‌‌‌آمد كه ایشان قبل از این كه ما دم درب برسیم درب را باز نكرده باشند. صدا می‌‌‌زدند: بفرمایید. در این باب بسیار حساس بودند. خاطره‌‌‌ای بیست سال پیش اتفاق افتاد كه حساسیت ایشان برای ما بسیار سازنده و ارزنده بود. عقیده‌‌‌ی ایشان این بود كه اگر كار خیری را بتوانند انجام بدهند، به هر قیمتی شده باید آن را انجام دهند و بارها می‌‌‌فرمودند: آقا پیش خدا مسئول هستی اگر كاری را بتوانی انجام بدهی و ندهی، و اگر تأخیر بیاندازی، در پیش گاه خدا باید پاسخ گو باشی.&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">چند روز از اول مهر گذشته بود ایشان زنگ زدند و گفتند: این كار را شما حتما انجام بده. سال تحصیلی هم شروع شده بود و نمی‌‌‌شد این كار انجام بشود. من خیلی تلاش كردم ایشان را منصرف كنم گفتم: سال تحصیلی شروع شده و جا به جایی‌‌‌ ممكن نیست و بهتر است این كار به سال تحصیلی آینده موكول شود. من خودم اول اردیبهشت ماه به شما زنگ می زنم! این گفتگو از خاطر بنده گذشت. اول اردیبهشت ماه بعد از نماز صبح تلفن زنگ زد. برداشتم دیدم آقای علامه است. خیلی تعجب كردم و اصلا تاریخ در ذهنم نبود. دیدم ایشان همان مطلب را یاد‌‌‌آوری كردند. ما خودمان با این كه از روش های جدید در وقت شناسی استفاده می‌‌‌كنیم ولی به اندازه‌‌‌ی ایشان  اصلا موفق نشدیم. حساسیت ایشان روی زمان بعد از این جریان من را به این باور رساند كه قطعا ایشان آینده را می‌‌‌دیده و شاید همین الآن را می‌‌‌دیده كه ما این‌‌‌جا جمع شده‌‌‌ایم و راجع به ایشان بحث می كنیم.&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">یك بار آقای علامه جلوی مدرسه‌‌‌ی روزبه به من گفتند: این كار را كه شروع كردی، دویست سال کار است. من احساسم این است كه ایشان قطعا این بحث را كاملا متوجه بود و حساسیتش را كاملا لمس می كرد.&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">برای شادی روح جناب آقای علامه و جناب آقای روزبه فاتحه ای بخوانیم.</p>


سخنرانی آقای رحیم كلاهدوز در همایش بازشناسی درس اخلاق استاد علامه

سخنرانی آقای محمدتقی فیاض بخش درباره‌‌ی روش كرامت نفس در همایش بازشناسی درس اخلاق استاد علامه

<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">بسم الله الرحمن الرحیم</span>&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;">&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">وقتی كه طرح درس اولین جلسه‌ی كلاس اخلاق را دیدم، ذهنم به سی سال قبل معطوف شد. زمانی که مرحوم استاد همین طرح درس را برای خود ما اجرا كردند. من آن فضا را برای شما ترسیم می‌كنم كه بچه‌های كلاس دوم راهنمایی تازه وارد محیط دبیرستان شده بودند و با این محیط كاملا آشنا نبودند و این طرح درس در روز اول مهر در اولین ساعت‌هایی كه بچه‌ها به كلاس رفته بودند، برای بچه‌ها اجرا شده است من یادم هست در سالن نماز دبیرستان کنار هم نشسته بودیم و وقتی كه همه‌ی بچه‌ها داخل شدند، مرحوم استاد بدون فوت وقت با عجله از در سالن وارد شدند، در حالی كه عبایشان را جمع كرده بودند با سرعت تشریف آوردند جلوی بچه ها و به این صورت شروع كردند به صحبت. من حالا می فهمم كه ایشان آن موقع اصول و مبانی مهمی را در تدریس رعایت می‌كردند. ایشان فرمودند: سلام علیكم، خوب حال شریف خوبس! احوالتون چطورس؟ حالتون بهترس یا احوالتون؟ (در این‌جا طرح درس اولین جلسه‌ی کلاس اخلاق استاد را آقای عمرانی در نقش استاد و آقای علی اکبریان در نقش شاگردان مشترکا اجرا کردند سپس آقای عمرانی ادامه دادند:) </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">می توانید حس کنید ما چه قدر جا خورده بودیم! یك فرد روحانی  با آن هیبت این طوری صحبت كند. بسیاری از درس‌های ایشان این گونه بود با ایجاد چالش‌ها و سؤال‌هایی درباره‌ی مطالبی كه معمولا بچه‌ها به صورت اكتسابی از محیط خانه و مدرسه كسب كرده بودند و طوطی وار پاسخ می دادند. ایشان نه رد می‌كرد نه تأیید می كرد، صرفا چالشی ایجاد می‌كرد مثل این كه بله هواپیما اختراع كنیم یك ساعته برویم مشهد بعد این چالش را پشت سرش ایجاد می‌كرد که خوب آن زمان كه این وسیله‌ها اختراع نشده بود، مردم آرام تر بودند. با این چالش، پازل‌های فكری بچه‌ها كه دیگران برایشان چیده بودند، به هم می‌ریخت. بعد ایشان می‌گفت: حالا خودت فكر كن، نظر بده. زمان كم می آید، بیاید! جلسه‌ی بعد ادامه می‌دهیم. عجب! این قدر نظر متعلم و دانش آموزان می‌تواند در طرح درس و تشكیل یك مفهوم و به وجود آوردن یك دانش مؤثر باشد؟! </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">روشی كه آقای علامه آن موقع در درس اخلاق به كار می‌بردند، ما می‌بینیم الآن در دنیا تبیین علمی شده و به عنوان روش فعال پذیرفته شده است. ایشان این روش را در آن زمان در آموزش اخلاق به كار می برد. در جلساتی هم كه معلمین خدمت ایشان می رسیدند ایشان افراد را با مسأله در گیر می كردند: آیه‌ یا حدیث یا متنی را می‌خواندند، ، مطلبی را از نهج البلاغه می‌آوردند سپس سؤالی را مطرح می‌كردند و از افراد می خواستند پاسخ دهند و اگر كسی نظر نمی‌داد، می‌گفتند: شما نگفتی! نظرت چیه؟ در كلاس هم همین طور بود. به طور كلی این درگیر كردن ذهن را به عنوان یك اصل مسلم در تدریس خودشان قرار داده بودند. ما نمی‌دانیم ایشان آن زمان از کجا به این روش دست پیدا کرده و آن‌ها را یافته بودند.</span>&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">ایشان در صدد تحمیل محتوای فكر نبودند كه بعد رفتارهای مقطعی و ریاكارانه نتیجه اش بشود. ایشان شیوه‌ی تفكر را می‌خواستند عوض كنند. اگر نحوه و روش تفكر افراد عوض شد، در همه‌ی مسائل می توانند پردازش های لازم را داشته باشند و تصمیم‌های مناسب را بگیرند. من یادم هست ایشان روی كلمه‌ی همج رعاﺀ چندین جلسه بحث می‌كردند تا ملكه‌ی ذهن شود. انسان می‌تواند در موقعیت‌های مختلف، خویی پشه گونه داشته باشد، حال چه كنیم كه پشه نباشیم و هر جا باد می‌آید، ما را جا به ‌جا نكند. </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">آقای علامه برای دانش آموزان فعالیت تكمیلی تعیین می‌كردند تا خارج از كلاس برای جلسه‌ی بعد آن را انجام بدهند. در همین طرح درس در آخر ساعت فرمودند: آقایان بروند با پدرشان با برادرشان مشورت بكنند ان شاﺀ الله اگر عمری بود در جلسه آینده در این باره بحث می كنیم. به این طریق می‌خواستند ذهن بچه‌ها تا هفته‌ی بعد درگیر بماند و به این ترتیب ایشان آمادگی جلسه‌ی بعد را ایجاد می‌كردند. </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">نكته‌ی دیگر این كه طراحی درس ایشان به گونه‌ای بود كه دانش آموز سرانجام آن را نمی‌دانست. همان پارازیتی كه بچه‌های باهوش و بالاتر از متوسط در كلاس می‌دهند و چون می‌دانند مربی از چه خوشش </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">می آید، به گونه‌ای پاسخ می‌دهند كه مربی آن‌ها را تأیید كند. در كلاس ایشان بچه ها معمولا نمی‌توانستند پیش بینی كنند كه ایشان به چه سمتی موضوع را هدایت می‌كند تا آن را به صورت كلیشه‌ای و غیرباورمدار مطرح كنند. آن‌ها نظر خودشان را می‌گفتند، ایشان هم هیچ گونه داوری و قضاوتی نمی‌كرد كه تو خوب گفتی یا تو بد گفتی. لذا بچه‌ها آزادانه نظر خود را ارائه می كردند.</span>&nbsp;</p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">تنوع روش‌های ایشان در كلاس قابل دقت بود: گاهی متنی یا شعری را می دادند به یكی از بچه‌ها تمرین كند بعد سر كلاس برای بقیه بخواند. گاهی شعری را می‌گفتند یكی از بچه‌ها می‌آمد روی تخته می‌نوشت، بقیه در دفاترشان می‌نوشتند. گاهی شعر یا آیه را می‌گفتند بچه‌ها باهم بخوانند. بعضی وقت‌ها می‌گفتند شعر یا روایتی را بچه‌ها دو نفر دو نفر برای هم بخوانند و معنا بكنند بعد با این تعبیر خیلی سریع می‌گفتند: هر آقایی واسه داداشیش از حفظ بخونه و گاهی هم پلی كپی كه بحثش در كلاس شده بود، می‌دادند بچه‌ها ببرند منزل كه دیگران هم استفاده بكنند. </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">هفته‌ای یك زنگ، زنگ اخلاق بود كه تمام پایه‌ها این زنگ را داشتند و جزﺀ برنامه‌ی درسی شان بود. طرح درس‌های آقای علامه یك روند طولی داشت كه از ابتدای دوم راهنمایی شروع می شد و به سال آخر ختم </span></p>
<p style="text-align:justify;"><span style="font-size: 7.875pt;">می شد جز كلاس اول نظری كه ایشان به جای درس اخلاق هفتگی، هر روز برای آن‌ها تفسیر می‌گفتند.</span>&nbsp;</p>
